Mae Dr Oliver Owen yn archwilio stori ddiddorol y milwyr o Orllewin Affrica a wasanaethodd yn ymgyrch Byrma.
Yn ystod yr Ail Ryfel Byd, chwaraeodd milwyr Gorllewin Affrica rôl arwyddocaol, ac yn aml heb ei gwerthfawrogi'n ddigonol, yn ymgyrch Byrma. Wedi'u recriwtio'n bennaf mewn trefedigaethau Prydeinig, fel Nigeria, yr Arfordir Aur (Ghana bellach), Sierra Leone a'r Gambia, roeddent yn rhan o ymdrech y Cynghreiriaid i ymladd yn erbyn lluoedd Ymerodrol Japan yn Ne-ddwyrain Asia.
Mewn amodau llym – wedi’u hamgylchynu gan glefydau, monsŵns a thirwedd garw – bu’r milwyr hyn yn rhan o rai o’r ymladdfeydd anoddaf a gynhaliwyd yn yr holl wrthdaro, gan wrthsefyll ac yna gwthio eu gelyn Japaneaidd yn ôl. Ac eto er gwaethaf eu dewrder, eu disgyblaeth a’u heffeithiolrwydd, dim ond yn ddiweddar y mae cyfraniadau milwyr Gorllewin Affrica wedi dechrau derbyn cydnabyddiaeth hanesyddol ehangach.
Bydd Dr Oliver Owen yn archwilio'r profiadau newydd a gafodd y milwyr hyn ymhell o gartref, yn ogystal â'r effaith a gafodd hyn ar ddad-wladychu a mudiadau annibyniaeth ar ôl y rhyfel ledled Gorllewin Affrica, lle cafodd llawer o arweinwyr a chenedlaetholwyr y dyfodol eu llunio gan eu gwasanaeth yn ystod y rhyfel.
Mae'r digwyddiad hwn yn rhan o Ddiwrnod Byrma Amgueddfa Genedlaethol y Fyddin. Am ragor o wybodaeth a digwyddiadau eraill, ewch i: https://www.nam.ac.uk/whats-on/burma-day
YNGHYLCH Y SIARADWR
Mae Dr Oliver Owen yn Ddarlithydd Adrannol mewn Anthropoleg Affricanaidd ym Mhrifysgol Rhydychen. Mae diddordebau ymchwil Olly yn canolbwyntio ar anthropoleg wleidyddol a'r berthynas rhwng llywodraethau a'r cyhoedd yng Ngorllewin Affrica.
Mae gan Olly ddiddordeb penodol yng nghyn-filwyr yr Ail Ryfel Byd yn Nigeria. Mae hyn wedi arwain at ffilm fer arobryn, a gynhyrchwyd ar y cyd â phapur newydd y 'Guardian', a gwaith parhaus yn Nigeria a chyda phobl Nigeria i ddehongli ac arddangos caneuon milwyr sydd yng nghasgliadau Amgueddfa Ryfel yr Ymerodraeth.
