Frank Dicksee i Jane Joyce 'Nin' Dicksee

Cyfnewidiodd y brawd a chwaer Frank a Nin Dicksee nifer o lythyrau yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Fel yr hanesydd teulu cydnabyddedig, cefais y fraint o ddarllen rhai o’r llythyrau hyn sydd wedi’u cadw, ymhlith cofnodion teuluol hynod ddiddorol eraill, gan eu 2 frawd neu chwaer sydd wedi goroesi (roedd 12 o blant i gyd). Gwasanaethodd Nin yn y Batri Gwrth-Awyrennau Trwm Cymysg Gwasanaeth Atodol i Ferched (ATS) – a elwir yn ferched yr ‘Ack Ack’ – gan amddiffyn Llundeinwyr rhag ymosodiadau o’r awyr. Gwasanaethodd Frank yn y 61ain Scottish Recce (Rhanchwilio), gan drosglwyddo i'r 15fed Recce Albanaidd pan ddiddymwyd yr 61ain ym mis Ionawr 1945. Oedd, roedd ymhlith y swyddogion tlawd a aeth allan i asesu'r sefyllfa o flaen y milwyr daear. Roedd ei brofiadau rhyfel yn arwyddocaol ac yn cynnwys dod i'r lan yn Normandi ar D-Day a chanfod ei hun yn gwasanaethu o dan orchymyn yr 2il SAS yn ystod rhyddhau gwersyll crynhoi. Ysgrifennwyd y llythyr hwn ym mis Mai 1945. Tra roedd y rhyfel ei hun drosodd a llawer o ddathlu wedi digwydd, roedd gwaith i'w wneud o hyd, rhywbeth y cyfeiriwyd ato yn llythyr Frank. Mae’r “lle hanfodol i’r Almaenwyr ar yr arfordir” a grybwyllir ar dudalen 2 yn cyfeirio at Kiel lle’r oedd catrawd Frank wedi ymgymryd ag ildio’r Almaen Kriegsmarine (llynges) ac mae’n debyg o ble yr anfonodd y llythyr. Nid oeddem yn gwybod dim o hyn tra roedd Frank yn fyw. Ef oedd y dyn tawelaf mwyaf neilltuedig i mi ei gyfarfod erioed. Yr hyn sy’n peri cymaint o syndod am y llythyr arbennig hwn yw ei bositifrwydd a’i sylw i faterion bywyd bob dydd er gwaethaf yr hyn yr oedd wedi mynd drwyddo – a’r erchyllterau y mae’n rhaid ei fod wedi’u gweld – dros y 3 blynedd flaenorol. Dychwelodd adref yn y diwedd yn 1947.

Yn ôl i'r rhestr